ABD’nin Filistin-İsrail Barış Görüşmelerinde Tarafgirliği; II. Camp David ve Yüzyılın Anlaşması

Yazarlar

  • Mustafa Yeşilyurt Doktora Öğrencisi

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10432088

Anahtar Kelimeler:

ABD, Filistin-İsrail, Arabulucu, II. Camp David, Yüzyılın Anlaşması

Özet

Filistin İsrail çatışması 1948’den beri uluslararası sistemi meşgul eden bölgesel çatışmalardan biridir. Çatışmanın çözümüne yönelik birçok akademik çalışma gerçekleştirilmiş olsa da hem çatışma taraflarının isteksizliği hem de arabulucu rolü oynamaya çalışan Amerika Birleşik Devletlerinin tercih ve davranışları sorunun günümüze kadar çözülememesinin nedenleri arasında yer almaktadır. Diğer yandan İsrail’in ABD aracılığıyla Filistin-İsrail barış görüşmelerinde barış yapmaktan ziyade barış yapıyormuş gibi hareket ederek 1948’den beri elde ettiği kazanımları meşrulaştırmaya ve bu bağlamda uluslararası kamuoyunun desteğini almaya çalışmaktadır. Okuyacağınız çalışmanın hipotezi, Amerika Birleşik Devletlerinin Filistin İsrail çatışmasında arabuluculuk rolünü üstlenmeye
çalışmasına rağmen, bir arabulucunun temel niteliklerine uymayan şekilde, İsrail lehine tarafgir tutum takındığıdır. Bu hipotezin sınanabilmesi için Amerika Birleşik Devletlerinin Filistin İsrail çatışmasını çözmeye yönelik gerçekleştirdiğini iddia ettiği II. Camp David ve Yüzyılın Anlaşması planları örneklem olarak incelenecektir. Çalışma boyunca elde edilecek veriler ve gerçekleştirilecek değerlendirmeler, çatışma çözümüne ilişkin geleneksel yöntemlerden biri olarak kabul edilen, arabuluculuk kavramı çerçevesinde ele alınacaktır. Böylece Filistin İsrail çatışmasının, modern çatışma çözümü tekniklerinin ideal ve nihai amacı olan, “pozitif barış” niteliklerine sahip bir çözüme ulaşmasına katkıda bulunulması hedeflenmektedir.

Referanslar

“Başarısız Olmaya Mahkûm Bir Plan: Yüzyılın Anlaşması ve Bahreyn Zirvesi”, SETA, 30.06.2019, (Çevrim içi) https://www.setav.org/basarisiz-olmaya-mahkum-bir-plan-yuzyilin-anlasmasi-ve-bahreyn-zirvesi/, 02.11.2023

“Birleşmiş Milletler Etkin Arabuluculuk Rehberi”, Dışişleri Bakanlığı, (Çevrim İçi) https://www.mfa.gov.tr/site_media/html/BM_Etkin_Arabuluculuk_Rehberi_Turkce.pdf, 15.11.2023

“Erdoğan: Türkiye barışı tehdit eden Yüzyılın Anlaşması’na izin vermeyecek”, İletişim Başkanlığı, 09.02.2020, (Çevrim içi) https://www.iletisim.gov.tr/turkce/dis_basinda_turkiye/detay/erdogan-turkiye-barisi-tehdit-eden-yuzyilin-anlasmasina-izin-vermeyecek, 14.11.2023.

“İsrail Ulus Devlet Yasasından Yüzyılın Anlaşmasına”, Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi, 21.07.2018, (Çevrim içi) http://sdam.org.tr/haber/172-israil-ulus-devlet-yasasindan-yuzyilin-anlasmasina/#_ftn12. ,02.11.2023.

Arı, T. (2007). Filistin’de Kalıcı Barış Mümkün mü?, Akademik Orta Doğu, 2(1), 11-34.

Armaoğlu, F. (1994). Filistin Meselesi ve Arap - İsrail savaşları (1948- 1988), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Bayraktar, Bora. (2013). Oslo Barış Süreci, İsrail-Filistin Barış Görüşmeleri, 1991-2000, Küre Yayınları.

Bercovitch, J.; Jackson, R. (2009). Conflict Resolution in the Twenty-first Century, Michingan.

Bilge, A.S. (1962). Milletler Arası Uyuşmazlıkların Diplomatik Yollar ile Çözülmesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 17(2), 197-210.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1967 Tarihli 242 Sayılı Kararı, 1967, (Çevrim İçi) https://peacemaker.un.org/sites/peacemaker.un.org/files/SCRes242%281967%29.pdf, 20.11.2023.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1973 Tarihli 338 Sayılı Kararı, 1973, (Çevrim İçi) https://peacemaker.un.org/sites/peacemaker.un.org/files/SCR338%281973%29.pdf, 20.11.2023.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin Filistinli Mültecilerin Geri Dönüş Hakkı ile ilgili 27 Kasım 1948 Tarihli 194 Sayılı Kararı, 27 Kasım 1948, (Çevrim içi), https://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/IP%20ARES%20194.pdf, 20.11.2023

Birleşmiş Milletlerin 1947 181 A (II) Sayılı Taksim Kararı, 29.11.1948, (Çevrim içi), https://documents-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/038/88/PDF/NR003888.pdf?OpenElement, 20.11.2023.

Bishara, M. (2003). Filistin/İsrail Barış veya Irkçılık, Kitap Yayınevi, İstanbul.

Eren, M. Y. (2014). Uluslararası Uyuşmazlıkların Çözümünde Arabuluculuk Yöntemi, Yüksek Lisans Tezi.

Fırat, E. (2018). “Trump İsrail'in isteklerini bir bir yerine getiriyor”, Anadolu Haber Ajansı, 12.09.2018, (Çevrim içi) https://www.aa.com.tr/tr/dunya/trump-israilin-isteklerini-bir-bir-yerine-getiriyor/1252865, 07.11.2023.

Horowitz, S. (2007). Mediation, Charles Webel ve Johan Galtung, Handbook of Peace and Conflict Studies, London and New York: Routledge.

Kurt, V. (2020). “İşgalin Yeni Adı: “Yüzyılın Anlaşması””, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 01.02.2020, (Çevrim içi) https://www.setav.org/isgalin-yeni-adi-yuzyilin-anlasmasi/, 14.11.2023.

Mearsheimer, J, J.; Walt, S. M. (2009). İsrail Lobisi ve Amerikan Dış Politikası, Küre Yayınları.

Shaban, O. (2018), “The Future of the Palestinian Cause in the Shadow of the “Deal of the Century””, Palestine-Israel Journal, 23(2) (Çevrim içi) https://pij.org/articles/1840 14.11.2023.

Oruç, Haydar. (2014). ABD’nin Filistin- İsrail Politikası, (Çevrim içi) https://www.academia.edu/10234282/ABDnin_%C4%B0srail_Filistin_Politikas%C4%B1, 15.11.2023.

Pazarcı, H. (2009). Uluslararası Hukuk, 8. bs., Turhan Kitabevi, Ankara.

Samra, O.A.; Topçu, G. (2018). “Yüzyılın Anlaşması'nın detaylarını Prens Selman paylaştı”, Anadolu Haber Ajansı, 10.01.2018, (Çevrim içi) https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abdnin-yuzyilin-anlasmasi-planinin-detaylarini-prens-selman-paylasti/1027640, 02.11.2023.

Short, C. (2018). “Beyond Trump’s “Deal ofthe Century””, Al Jazeera Centre for Studies.

Şahin, M. (2010). ABD–İsrail İlişkileri: Böyle Dost Düşman Başına, Ortadoğu Analiz, 2(21), 39-45.

Şahin, Y. (2021). Uyuşmazlıkların Çözümünde Üçüncü Taraf Rolü Olarak Arabuluculuk, Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 23(2), 220-242.

Turan, Ö. (2002). Düşman Kardeşler Siyonizm, İsrail, Filistin Direnişi, Step Ajans, İstanbul.

Turan, Ö. (2002). Tarihin Başladığı Nokta Ortadoğu, Step Ajans, İstanbul.

Walt, S. M.; Mearshemier, J. (2007). İsrail Lobisi ve Amerikan Dış Politikası, Profil Yayıncılık.

Yılmaz, M.E. (2015). Toplumlar Arası Çatışmalarda Barışı İnşa Etmek: Birleşmiş Milletler Barış Güçleri ve Alternatif Uyuşmazlıklar Çözümü.

Zanotti, J. (27.09.2023). “Israel: Major Issues and U.S. Relations”, Congressional Research Service Report.

İndir

Yayınlanmış

26.12.2023

Nasıl Atıf Yapılır

Yeşilyurt, M. (2023). ABD’nin Filistin-İsrail Barış Görüşmelerinde Tarafgirliği; II. Camp David ve Yüzyılın Anlaşması. Uluslararası Siyaset Dergisi, 1(1), 53–68. https://doi.org/10.5281/zenodo.10432088