Türkiye Dışındaki Türkler Meselesinin Devlet Politikası Haline Gelmesinde Türk Milliyetçilerinin Faaliyet ve Etkileri

Yazarlar

Anahtar Kelimeler:

Türkiye Dışındaki Türkler, Esir Türkler, Türk milliyetçileri, Milliyetçi Hareket Partisi

Özet

Türkiye Cumhuriyeti’nin bir ulus-devlet olarak kuruluş sürecinde milletleşme ve yeni devletin kurumsallaşma çabaları öncelikli bir yer teşkil etmiştir. Türkiye’nin sınırları dışındaki Türklere yönelik sevgi bağları zaman zaman dile getirilmesine rağmen bu konuda etkili bir politika ortaya konamadığı görülmektedir. Bunda şüphesiz Türkiye’nin uluslararası politikalar çerçevesinde tanınma ve yer edinme kaygıları da etkili olmuştur. Buna rağmen II. Dünya Savaşı sürecinde resmî milliyetçilik dışında filizlenmeye başlayan Türk milliyetçileri, soy birlikteliği ve millet temelinde meseleye daha fazla eğilmeye başlamışlardır. Türk milliyetçileri dünyadaki demokratikleşme hareketleri ve insan hak ve hürriyetleri doğrultusunda konuyu “Esir Türkler” temelinde hem Türkiye’nin hem de dünyanın gündemine taşımaya çalışmışlardır. Bu çerçevede makalede Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından başlamak suretiyle Türkiye dışındaki Türkler meselesinin bir devlet politikası haline gelmesinde Türk milliyetçilerinin çabaları ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu etkilerde Atsız ve çevresi, 1960 sonrası milliyetçi teşekküller ve Milliyetçi Hareket Partisinin politikaları ve çabaları öncelikli bir yer tutmuştur.

Referanslar

Ağanoğlu, H. Yıldırım. Osmanlı’dan Cumhuriyete Balkanlar’ın Maküs Talihi. İstanbul: Kum Saati, 2001.

Akça, Mehmet. “Sovyetler Birliğinde Galiyevcilik.” Türkiz 3, sayı 17 (2012): 63–101.

Akpolat, Yıldız. Türkiye’de Milliyetçiliğin Sosyolojisi. Erzurum: Fenomen, 2008.

Akyol, Taha. Tarihten Geleceğe. Ankara: Ocak, 1983.

Alparslan Türkeş’in TBMM’deki Konuşmaları (27.05.1960-04.12.1995). Hüseyin Hüsnü Uğur (der.). Ankara: TBMM Basımevi, 2009.

Alpkaya, Faruk. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşu (1923-1924). İstanbul: İletişim, 2013.

Andican, Ahat. Türkistan Mücadelesi. İstanbul: Ötüken, 2020.

Anzerlioğlu, Yonca. “Hamdullah Suphi ve Gagauz Türkleri.” Hamdullah Suphi ve Gagauzlar içinde, Mehmet Şahingöz ve Alper Alp (ed.), 143-152. Ankara: Türk Yurdu Yayınları, 2016.

Babakurban, Ziyaeddin. Dış Türkler ve Türkistan Davası. İstanbul: Doğan Güneş, 1962.

Basında Dış Türkler Bibliyografya VI. Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Dokümantasyon Daire Başkanlığı Yayınları, 2001.

Bizim Ocak, Ağustos 1991.

Bizim Ocak, Haziran 1992.

Bizim Ocak, Temmuz 1987.

Bizim Ocak, Mayıs 1991.

Bora, Tanıl, Kemal Can. Devlet ve Kuzgun. İstanbul: İletişim, 2016.

Bozalganlı, N. Hasan. Şah-Mat Bir Yarbayın Kaleminden Azerbaycan Gerçeği. Kemal Gürel (Çev.). Ankara: Altınküre, 2003.

Bozkurt, Mahmut Esat. “Azlıklar İşi 1.” Son Posta, 16 Şubat 1936.

Can, Adem. “Yeni Kafkasya Mecmûası.” Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 41 (2007): 109-122.

Coşkun, Recai. “20. Yüzyıl Türk Aydınlanması: Türkiye’deki Turan ve Turan’daki Türkiye.” Türkiz 33, sayı 17 (2012): 43-63.

Çağlar, Eşe. “Antalya’da Toplanan Türk Kurultaylarının Tarihi Değerlendirmesi.” Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD) 5, sayı 6 (2018): 241-263.

Danişmend, İsmail Hami. Türklük Meseleleri. İstanbul: Fatih Yayınevi, 1983.

Darendelioğlu, İlhan. Türk Milliyetçiliği Tarihinde Büyük Kavga. İstanbul: Oymak Yayınları, 1976.

Darendelioğlu, İlhan. Türkiye’de Milliyetçilik Hareketleri. İstanbul: Anda, 1975.

Duman, Selçuk. “Alparslan Türkeş’in Türkiye’nin Uluslararası Güncel Sorunlarına Çözüm Önerileri.” Devlet 15, sayı 479 (2018): 38-52.

Erdem, Galip. Sosyalizm ve Milliyetçilik Üzerine Mektuplar. İstanbul: Ötüken, 1975.

Esir Türkler. Ankara: Ülkü Ocakları, ty.

Evliyaoğlu, Gökhan. Su Uyur Komünist Uyumaz. İstanbul: Toprak, 1962.

Feyzioğlu, Turhan. Fırtınalı Yıllarda Ülkücü Hareket. İstanbul: Ozan, 2005.

Güçlü, Gülümser. “Milliyetçi-Mukaddesatçı Bir Dergi: Toprak Dergisi (1954-1961).” Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, 2019.

Kara, Abdulvahap. “Türk Dünyasının 20 Yıllık İşbirliği Sürecinde Türkiye ve Kazakistan.” Türk Cumhuriyetleri ve Türkiye içinde, Okan Yeşilot (ed.), 195-209. İstanbul: Ümraniye Belediyesi, 2012.

Karabacak, Ahmet. Üç Hilal’in Hikâyesi. İstanbul: Bilge Oğuz, 2011.

Kerman, Zeynep, İnci Engünün. Atatürk Devri Fikir Hayatı I. Ankara: Kültür Bakanlığı, 1981.

Kılınç, Erol. Damla Damla Yaşadıklarım. İstanbul: Ötüken, 2012.

Küçük, Cevdet. “Danişmend, İsmail Hami.” TDVİA 8 (1993): 465-467.

Kuzu, Ali. Alparslan Türkeş Dokuz Işık. İstanbul: Kariyer, 2019.

MHP Meclis’te-Milliyetçi Hareket Partisi’nin TBMM Faaliyetleri. ty.

MHP Parti İçi Eğitim Faaliyetleri. Ankara: MHP Genel Merkezi Basın Propaganda ve Halkoyu Aydınlatma, 1996.

MHP Seçim Beyannamesi. 24 Aralık 1995.

Milli Yol Dergisi, 13 Nisan 1962.

Milli Yol Dergisi, 23 Şubat 1961.

Milli Yol Dergisi, 27 Temmuz 1962.

Milliyetçi Çalışma Partisi Programı. 1988.

Mücadele 5 (Temmuz 1964).

Mücadele Dergisi 12 (Mart 1965).

Müftüoğlu, Rıza. Derin Sayfalarıyla Milliyetçi Hareket. İstanbul: Akis, 2006.

Nalbantoğlu, Muhiddin. Alparslan Türkeş ile Tarihi Aydınlatan Sohbetler. İstanbul: Toker, 2010.

Okan, Acar. İsmi Lâzım Değil Hatırladıklarım Kırk Ambar. İstanbul: Ötüken, 2015.

Özcan, Ömer. Türkçüler: Cumhuriyet Devrinde Bir İdealin Takipçileri. İstanbul: Dergâh, 2020.

Öztürk, Serdal. “Hızırbek Gayretullah’ın Hayatı, Faaliyetleri ve Doğu Türkistan Davasındaki Yeri.” Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi, 2016.

Parla, Taha. Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmî Kaynakları III. İstanbul: İletişim, 1992.

Pekmezci, Necdet, Nurşen Büyükyıldız. Ülkücüler-Öteki Devletin Şehitleri. İstanbul: Kaynak, 1999.

Saray, Mehmet. Türk-Rus Münasebetlerinin Bir Analizi. İstanbul: MEB, 1998.

Tanör, Bülent. Osmanlı-Türk Anayasal Türk Gelişmeleri. İstanbul: YKY, 2014.

Tanyu, Hikmet. Türkçülük Davası ve Türkiye’de İşkenceler. Kayseri: Erciyes, 1950.

Toprak Aylık Ülkü Dergisi, Ağustos 1972.

Toprak Aylık Ülkü Dergisi, Mart-Nisan 1971.

Turhan, Metin. Alparslan Türkeş (1980-1997). Ankara: Panama, 2016.

Turhan, Metin. Milliyetçi Hareket. Ankara: Polietika, 2020.

Turhan, Metin. Ülkü Ocakları (1966-1980). Ankara: Hazar Matbaacılık, 2014.

Türk, Vahit. “1926 Bakü Türkoloji Kurultayı.” Türkiz 3, sayı 17 (2012): 25-43.

Türkel Dergisi 7-8 (Eylül-Ekim 2012).

Türkeş, Alparslan. Dış Politikamız ve Kıbrıs. İstanbul: Kutluğ, 1974.

Türkiye Günlüğü 22 (1993).

Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı. “Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.” Erişim tarihi: 19 Mayıs 2025. https://turan.org/turk-dunyasi-arastirmalari-vakfi/.

Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri ve Bölge Ülkeleri İlişkileri Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Ankara: DPT, 2000.

Uğur, Hüseyin Hüsnü. Başbuğlu Yıllar. Ankara: Berikan, 2018.

Uzun, Turgay. Türk Milliyetçiliği ve MHP. Ankara: Ebabil, 2005.

Yalçın, Semih. Türk Milliyetçiliğinin Bir Hizmetkârı Alparslan Türkeş. Ankara: Sivas Ülkü Ocakları Yayını, 2001.

Yalçınkaya, Alaeddin. “Türk Cumhuriyetlerinin Siyasi Gelişimi.” Türk Cumhuriyetleri ve Petrol Boru Hatları içinde, Alâeddin Yalçınkaya (der.), 255-293. İstanbul: Bağlam, 1998.

Yaman, Ertuğrul, A. Kemal Bolaç. Türkiye’deki Türk Dünyası. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2015.

Yeşilot, Okan, Burcu Özdemir. “Sovyet Arşiv Belgeleri Işığında Basmacı Hareketi.” Belleten 85, sayı 302 (2021): 279-309.

İndir

Yayınlanmış

30.06.2025

Nasıl Atıf Yapılır

Yıldız, S. (2025). Türkiye Dışındaki Türkler Meselesinin Devlet Politikası Haline Gelmesinde Türk Milliyetçilerinin Faaliyet ve Etkileri. Uluslararası Siyaset Dergisi, 3(1). Geliş tarihi gönderen https://intpoljournal.com/index.php/pub/article/view/39