Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’de Türkiye’ye Karşı Yürüttüğü Diplomatik Faaliyetler
Anahtar Kelimeler:
Doğu Akdeniz, Türkiye, Yunanistan, Dış Politika, DiplomasiÖzet
Bu çalışmada, son yıllarda Doğu Akdeniz bölgesinde keşfedilen enerji kaynaklarıyla birlikte artan stratejik önemi ve bölgesel aktörlerden Türkiye ile Yunanistan’ın Doğu Akdeniz’de izledikleri politikalar incelenmiştir. Çalışma çerçevesinde Yunanistan’ın, Türkiye’yi yalnız bırakmak ve kendi karasularına hapsetmek amacıyla bölgedeki diğer aktörlerle ve küresel aktörlerle birlikte Türkiye aleyhine yürüttüğü faaliyetler ele alınmıştır. Bu çerçevede, öncelikle diplomasi tarihine ve diplomasinin önemine değinilmiştir. Zira, her iki ülke de Doğu Akdeniz’deki haklarını savunmak amacıyla farklı diplomatik faaliyetlere başvurmuştur. Özellikle Yunanistan, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin ve ABD’nin desteğini alarak uluslararası hukuk kurallarını görmezden gelip çıkarları doğrultusunda kararlar aldırmaya çalışmaktadır. Türkiye ise, Yunanistan’ın hukuk dışı tutumlarına karşı Doğu Akdeniz’de kararlı adımlar atarak haklarını sonuna kadar savunacağını göstermektedir. Bu adımlar arasında, 2011 yılında KKTC ile yapılan anlaşma ile bölgede askeri donanma ve sondaj gemileri bulundurma hakkının elde edilmesi ve 2019’da Libya ile Münhasır Ekonomik Bölge Anlaşması’nın imzalanması bulunmaktadır. Ayrıca Türkiye, NAVTEX ilan edip arama ve sondaj gemilerini bölgeye göndererek haklarını koruyacağını göstermektedir.
Referanslar
Açıkgöz, Cansu. “Kopenhag Okulu Perspektifinden Türkiye’nin Enerji Güvenliği: Doğu Akdeniz Etkisi (2009-2019).” Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi, 2020.
Aksu, Fuat. “Kuvvet Kullanma Tehdidine Dayalı Dış Politika Krizlerinde Güvenlik Kavramı.” içinde Türkiye’de Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, ed. Evren Balta Paker, İsmet Akça. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010.
Arıdemir, Hakan. Çağatay Allı, “Doğu Akdeniz Bölgesindeki Münhasır Ekonomik Bölge Tartışmalarının Analizi.” İktisadi İdari ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 4, sayı 10 (2019): 193.
Aslan, Cemal. “Doğu Akdeniz Gaz Boru Hattı Projesi Neden Çöktü?” Kıbrıs Gazetesi, 09.05.2024. Erişim tarihi: 25.05.2024. https://kibrisgazetesi.com/yazar/cemalaslan/konu/dogu-akdeniz-gaz-boru-hatti-projesi-neden-coktu/.
Ateşoğlu, Nurşin. “Türk Dış Politikasını Anlamak: Doğu Akdeniz Stratejisi.” Yeni Şafak Gazetesi, 03.02.2020. Erişim tarihi: https://www.yenisafak.com/hayat/turk-dis-politikasini-anlamak-dogu-akdeniz-stratejisi-3524128.
Axt, Heinz-Jürgen. “Troubled Water in the Eastern Mediterranean Turkey Challenges Greece and Cyprus Regarding Energy Resources.” Comparative Southeast European Studies 69, no.1 (2021): 133-152.
Bogetic, Željko, Luan Zhao, Eric Le Borgne,Holly Krambeck, “Navigating Troubled Waters: The Red Sea Shipping Crisis and its Global Repercussions,” World Bank Blogs, 16.05.2024. Erişim tarihi: 10.11.2024, https://blogs.worldbank.org/en/developmenttalk/navigating-troubled-waters--the-red-sea-shipping-crisis-and-its-
Bahçe, Ahmet Furkan. “Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de Mavi Vatan Politikası,” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 10, sayı 63 (2023): 481-509.
Bickl, Thomas. “EU v. Turkey in the Eastern Mediterranean: A Good Moment to Sponsor Dispute Settlement.” The NCLOS Blog. Erişim Tarihi: 18.05.2024, https://site.uit.no/nclos/2020/09/30/eu-v-turkey-in-the-eastern-mediterranean-a-good-moment-to-sponsor-dispute-settlement/.
Denizli, Cihad, Hamza Akengin, Ali Karaca. “Doğu Akdeniz Hidrokarbon Yatakları, Deniz Yetki Alanları ve Sınır Anlaşmazlıkları Üzerine Jeopolitik Bir Değerlendirme.” Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 84 (2023): 233-247.
East Mediterranean Gas Forum, 6th EMGF Ministerial Meeting – November 25th, 2021. Erişim Tarihi: 25.05.2024. https://emgf.org/pages/viewcontent/articalid.aspx?ArtID=2056
East Mediterranean Gas Forum, In landmark deal signed in Cairo, Israel to Export Natural Gas, via Egypt, to Europe. Erişim tarihi: 10.11.2024, https://emgf.org/pages/viewcontent/articalid.aspx?ArtID=2090.
Erenoğlu, Simay. “Doğu Akdeniz’de Yetki Alanlarının Sınırlandırılması.” (Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019), 50.
Erkeç, Elif. “Adalar Denizi’nde Yaşanan Türkiye-Yunanistan Geriliminin Doğu Akdeniz Bölgesel Güvenlik Kompleksine Yansımaları.” BRIQ Kuşak ve Yol Girişimi Dergisi 4, sayı 2 (2023): 24-48.
Farouk, Menna A. “Mısır, Yunanistan ve Kıbrıs Arasında Askeri İşbirliği Artıyor”, Al-Monitor. Erişim Tarihi: 18.05.2024. https://www.al-monitor.com/tr/contents/articles/originals/2019/11/egypt-cyprus-greece-naval-drills-tension-turkey.html.
Grigoriadis, Ioannis N. “Energy Discoveries in the Eastern Mediterranean: Conflict or Cooperation?” Middle East Policy 21, no.3 (2014): 124-133.
Grigoriadis, Ioannis N., Gerasimos Tsourapas. “Understanding Greece’s New Foreign Policy Towards the Arab World: Instrumentalisation, Balancing, and Emerging Opportunities.” Mediterranean Politics 29, no.3 (2024): 971-985.
Grigoriadis, Ioannis N., Lennart T. Belke. “UNCLOS and the Delimitation of Maritime Zones in the Eastern Mediterranean.” ELIAMEP Policy Brief 131 (2020). Erişim tarihi: 10.10.2024. https://www.eliamep.gr/en/publication/η-σύμβαση-των-ηνωμένων-εθνών-για-το-δίκ/.
Güney Kıbrıs’ta Üçlü Zirve, HaberTürk, 29.04.2015. Erişim Tarihi: 16.05.2024. https://www.haberturk.com/dunya/haber/1071817-guney-kibrista-uclu-zirve.
Gürdeniz, Cem. “Doğu Akdeniz’de MEB Sınırımız Acilen İlan Edilmelidir,” Aydınlık, 14.10.2018. Erişim Tarihi: 16.05.2024. https://www.aydinlik.com.tr/dogu-akdeniz-de-meb-sinirimiz-acilen-ilan-edilmelidir-cem-gurdeniz-kose-yazilari-ekim-2018.
Işık, Harun. “Türkiye Yunanistan İlişkilerinde Doğu Akdeniz Rekabeti.” Yüksek Lisans Tezi: Sakarya, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
İnat, Kemal, Burhanettin Duran. Türkiye’nin Doğu Akdeniz Politikasının Temel Parametreleri. İstanbul: SETA Kitapları, 2020.
Kavaz, İsmail. “Enerji Kaynakları ve Transfer Rotaları Bağlamında Doğu Akdeniz.” Anadolu Strateji Dergisi 2, sayı 2, 2020: 1-13.
Kedikli, Umut, Taşkın Deniz, “Enerji Kaynakları Mücadelesinde Doğu Akdeniz Havzası ve Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı.” Alternatif Politika 7, sayı 3 (2015): 399-424.
Koutantou, Angeliki. “Greece, Israel, Cyprus sign EastMed Gas Pipeline Deal.” Reuters, 02.01.2020. Erişim Tarihi: 14.11.2024. https://www.reuters.com/article/us-greece-cyprus-israel-pipeline/greece-israel-cyprus-sign-eastmed-gas-pipeline-deal-idUSKBN1Z10R5/
Kurt, Merve. “Doğu Akdeniz Denkleminde Türkiye ve Yunanistan’ın Enerji Politikalarının Benzerlikler ve Farklılıklar Yönünden Karşılaştırılması (2000-2020).” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021.
Mitchell, Gabriel. “The Eastern Mediterranean Gas Forum: Cooperation in the Shadow of Competition.” The Israeli Institute for Regional Foreign Policies MITVIM, 2020.
Özbilenler, İbrahim “Uluslararası Deniz Hukuku Bağlamında Doğu Akdeniz Münhasır Ekonomik Bölge Uyuşmazlığı.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
Özçelik, M. Hakan. “Türkiye’nin Doğu Akdeniz Sorunu Üzerine Bir Değerlendirme.” içinde Türkiye’nin Bölgesel Sorunları: Osmanlı’dan Günümüze Doğu Akdeniz. ed. Mehmet Çelik, Alev Duran. İstanbul: Hiper Yayınevi, 2020.
Özekin, Muhammed Kürşat. “Doğu Akdeniz’de Değişen Enerji Jeopolitiği ve Türkiye”, Güvenlik Stratejileri Dergisi 16, Sayı 33 (2020): 15.
Saied, Mohamed. “Kahire Merkezli Yeni Enerji Oluşumu Türkiye’ye Karşı mı Kuruldu?”, Al- Monitor, 24.01.2019. Erişim tarihi: 18.05.2024. https://www.al-monitor.com/tr/contents/articles/originals/2019/01/gas-regional-market-eastern-mediterrenean-cairo-ankara.html.
Sander, Oral. Anka’nın Yükselişi ve Düşüşü. Ankara: İmge Kitapevi, 2004.
Sönmezoğlu, Faruk. “Kurtuluş Savaşı Dönemi Diplomasisi.” içinde Türk Dış Politikasının Analizi. ed. Faruk Sönmezoğlu. İstanbul: Der Yayınları, 1991.
Sukkarieh, Mona. “The East Mediterranean Gas Forum: Regional Cooperation Amid Conflicting Interests.” Natural Resource Governance Institute, 2021.
Tuncer, Hüner. Küresel Diplomasi. Ankara: Ümit Yayıncılık, 2006.
Ülger, İrfan Kaya. “AB Eastmed’den Desteğini Çekmeli.” Anadolu Ajansı, 08.10.2022. Erişim tarihi: 18.05.2024. https://www.aa.com.tr/tr/analiz/ab-eastmedden-destegini-cekmeli/1999872.
Vassilis, Nedos. “Greece, UAE Commit to Mutual Defense Assistance,” Ekathimerini, 23.11.2020. Erişim Tarihi: 14.11.2024. https://www.ekathimerini.com/news/259450/greece-uae-commit-to-mutual-defense-assistance/.
Watson, Adam. Diplomacy: The Dialogue Between States. London: Routledge, 1991.
Yaycı, Cihat. “Doğu Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye.” Bilge Strateji Dergisi 4, sayı 6 (2012): 1-70.
Yaycı, Cihat. Mavi Vatan ‘Bir Harita ve Bir Doktrin Kitabı’. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi, 2022.
“Atina yönetimi ABD ve Fransa ile 2 günlük ortak tatbikat düzenliyor.” TRT Haber, 23.11.2022. Erişim Tarihi: 25.05.2024. https://www.trthaber.com/haber/dunya/atina-yonetimi-abd-ve-fransa-ile-2-gunluk-ortak-tatbikat-duzenliyor-725498.html.
“Libya ile Tarihi Anlaşma İmzalandı: Akdeniz’de Oyun Bozuldu.” Sabah, 29.11.2019. Erişim Tarihi: 16.05.2024. https://www.sabah.com.tr/gundem/2019/11/29/libya-ile-tarihi-anlasma-imzalandi-akdenizde-oyun-bozuldu.
“The Seville Map that challenges Turkey, Greece US and the EU,” Keep Talking Greece, 22.10.2024. Erişim tarihi: 10.11.2024. https://www.keeptalkinggreece.com/2020/09/22/seville-map-us-turkey-greece/
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Uluslararası Siyaset Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode.tr
