Milli Mücadele’de Türkiye-Vatikan İlişkileri (1918-1923)
Anahtar Kelimeler:
Osmanlı, Türkiye, Vatikan, Papalık, Mustafa Kemal PaşaÖzet
Osmanlı İmparatorluğu ile Vatikan arasındaki ilişkiler İstanbul’ un Fethi öncesine kadar uzanıyordu. İstanbul’un Fethi ile birlikte Türklerin batıya doğru ilerlemesi Vatikan’ı endişelendirmişti. Özellikle İstanbul’ un Türkler tarafından fethi, Vatikan’da Türklere karşı bir Haçlı Seferi çağrısına yol açmıştır. XIX. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun Katoliklerin koruyuculuğunu üstlenen Fransa’nın kendi iç işlerine karışmasını engelleme endişesi Vatikan ile ilişkilerin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Başlayan ikili ilişkiler I. Dünya Savaşı ve Mondros Mütarekesi sırasında zirveye ulaşmıştır. Ancak Fransız faktörü, bazı kaygılarla birlikte resmi diplomatik ilişkilerin başlatılmasını engellemiştir. Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasıyla birlikte Batı başkentlerinde Türkiye’nin paylaşılması için yapılan görüşmelerde Osmanlı İmparatorluğu’na en büyük desteği Vatikan vermiştir. Türk Mîllî Mücadelesinin lideri Mustafa Kemal Paşa ile Vatikan arasındaki yazışmalarda, Papa’nın Doğu’daki Hıristiyanların haklarının korunması konusundaki hassasiyeti Türk yetkililer tarafından dikkate alınmıştır. Vatikan, Lozan Konferansı’na resmen katılmamış olsa da Doğu Hıristiyanlarının haklarının korunması konusunda oldukça etkili bir politika izlemiştir.
Referanslar
Aberdeen Journal
Boston Sunday Post
Cincinnati Commercial Tribune
İleri
New Britain Daily Herald
Philadelphia Inquirer
Sabah
The Catholic Herald
The Daily Telegraph
The Evening Telegram
The Times
The Western Gazette
https://api.parliament.uk/historic-hansard/commons/1920/feb/26/turks-and-constantinople.
Records of the Grand National Assembly of Türkiye, Period 1, Meeting Years 2, V. 9.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) Meclis-i Vükela (MV)- Presidency of the Republic of Türkiye Directorate of State Archives,The Ottoman Archives.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Cumhuriyet Arşivi (BCA)-Presidency of the Republic of Türkiye Directorate of State Archives, The Republic Archives (BCA)
Butler, E. L. Woodward, Rohan, (Edited), Documents on British Foreign Policy 1919-1939, Ser.1, Vol. 2, (Dec 11, 1919), London 1946.
Djuvara, Trandafir G., Türkiye’nin Paylaşılması Hakkında Yüz Proje, İstanbul Gündoğan Yayınları: 1999.
İnalcık, Halil, “II. Mehmed”, (DİA) (The Encyclopaedia of İslam), Vol. 28, Ankara: 2003.
İnalcık, Halil, “Osmanlı Sultanı Orhan (1324-1362) Avrupa’da Yerleşme (1324-1362)”, Belleten, Book 73, N. 266, (April 2009).
Jorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, İstanbul Yeditepe Yayınları: 2009.
Marmara, Rinaldo, Vatikan Gizli Arşiv Belgeleri Işığında Türkiye ile Diplomatik İlişkilere Doğru, İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, 2012.
Montaigne, Michel De, The Complete Works Essay, Travel Journal, Letters, Translated by Donald M. Frame,Toronto: Everymans Library, 2003.
Şimşir, Bilal, British Documents on Ataturk II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1975.
Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, Ankara: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Yayınları, 1973.
Toker, Hülya, Mütareke Döneminde İstanbul Rumları, Ankara: Atase Yayınları, 2006.
Türkan, Ahmet, ‘Turkey-Vatican Relations from the Ottomans to the Republic’, International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 5, No. 5, (May 2015).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Uluslararası Siyaset Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode.tr
