Medeniyet, Medeniyet Standardı, İngiliz Okulu ve Avrupamerkezcilik
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10432115Anahtar Kelimeler:
Medeniyet, Medeniyet Standardı, İngiliz Okulu, AvrupamerkezcilikÖzet
Medeniyet kavramı 18. yüzyılda kullanılmaya başlanır. Ortaya çıktığı dönemde medeniyet kavramı; toplumlar ve devletler arası ilişkileri kategorize etmek ve açıklamak için yeni bir tartışma alanı açar. Uluslararası İlişkiler disiplininde İngiliz Okulu ile medeniyet kavramından toplumlararası ilişkiler analizlerinde yararlanılır. İngiliz Okulu’nun medeniyet anlayışı tekil medeniyet temellidir. Medeniyet standardı kavramsallaştırması, İngiliz Okulu’na özgü olmakla birlikte ana akım uluslararası ilişkiler anlatısından farklı bir kavramsallaştırmadır. Medeniyet standardının bir ölçü olarak belirlenmesiyle uluslararası topluma katılmak isteyen devletlere ölçüt haline getirilir. Söz konusu ölçü siyasi, sosyal, hukuki ve iktisadi birtakım koşullarla desteklenir. Uluslararası toplumun üyesi olmak, medeniyet standardının ‘gerekliliklerini’ dayatırken standardın kendisi de uluslararası toplum gibi Avrupalıdır. Bu noktada, medeniyet kavramına ve medeniyet standardına yönelik yaklaşımda Avrupa tarihi esas alındığı için Avrupamerkezcilik sorunu doğar. Bu makalede, medeniyet kavramı ile başlayan incelemenin yanı sıra tekil ve çoğul medeniyet perspektiflerine değinilmektedir. Daha sonra, uluslararası ilişkilerin nasıl anlamlandırıldığına İngiliz Okulu ve onun medeniyet standardı kavramsallaştırmasından hareketle odaklanılmaktadır. Bu karamlar üzerinden deskriptif yöntemi benimsemektedir. Sonuç olarak İngiliz Okulu ve kullandığı medeniyet standardı Avrupamerkezci olduğu gerekçesiyle eleştirilir.
Referanslar
Amin, S. (2014). Avrupa-Merkezcilik Bir İdeolojinin Eleştirisi (Çev. Mehmet Sert), Yordam Kitap, İstanbul.
Anievas, A. ve Nişancıoğlu, K. (2020). Batı’nın Egemenliği Nasıl Kuruldu? Kapitalizmin Jeopolitik Kökenleri (Çev. Çağdaş Sümer), Yordam Kitap, İstanbul.
Baykara, T. (1990). Medeniyet Kavramı ve Türk Toplumuna Giriş, Tarih İncelemeleri Dergisi, 5(1), 1-14.
Baykara, T. (1990). Osmanlılarda Medeniyet Kavramı ve On Dokuzuncu Yüzyıla Dair Araştırmalar, Akademi Kitabevi, İstanbul.
Bedeski, R. E. (1985). Book reviews: The standard of “civilization” in international society, Pacific Affairs University of British Columbia, 58(3), 499-500.
Bilgin, P. (2015). Güvenlikten içeri uluslararası: Türkiye’de güvenlik ve laiklik. Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 23(2), 123-142.
Bowden, B. (2004). “In the name of progress and peace: The “standard of civilization” and the universalizing Project”, Alternatives: Global, Local, Political, 29, 43-68.
Buzan, B. (2015). Uluslararası İlişkilerde İngiliz Okulu, (Çev. Prof. Dr. Haluk Özdemir). Röle Akademik Yayıncılık, İstanbul.
Buzan, B. and Lawson, G. (2015). The Global Transformation History, Modernity and the Making of International Relations, Cambridge University Press, Cambridge.
Dellaloğlu, B. F. (2020). Poetik ve Politik: Bir Kültürel Çalışmalar Ansiklopedisi, Timaş Yayınları, İstanbul.
Devlen, B. ve Özdamar, Ö. (2010). “Uluslararası İlişkilerde İngiliz Okulu Kuramı: Kökenleri, Kavramları ve Tartışmaları”, Uluslararası İlişkiler, 7(25), 43-68.
Doğrucan, M. F. (2020). Medeniyet Dili Olarak Türkçe: Dilci Felsefe ile Başlangıç ve Yöntem Arayışı, Altınordu Yayınları, Ankara.
Febvre, L. (1995). Uygarlık, Kapitalizm ve Kapitalistler, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
Ferguson, N. (2020). Uygarlık: Batı ve Ötekiler, (Çev. Nurettin Elhüseyni), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Frank, A. G. ve Gills, B. K. (2003). “Eleştirilere Yanıt ve Sonuçlar”, (Derleyenler: Andre Gunder Frank ve Barry K. Gills), (Çev. Esin Soğancılar), Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı, Beş Binyıllık mı?, İmge Kitabevi Yayıncılık, Ankara,535-554.
Goldstein, J. S. ve Pevehouse, J. C. (2015). Uluslararası İlişkiler, (Çev. Prof. Dr. Haluk Dursun). BB101 Yayınları, Ankara.
Gong, G. W. (1984). “China’s entry into international society”, (Edited By: Hedley Bull and Adam Watson). The Expansion of International Society. Oxford University Press, New York, 171-183.
Gong, G. W. (1984). The Standard of Civilization in International Society, Oxford: Clarendon Press.
Goody, J. (2019). Tarih Hırsızlığı,Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Hobson, J. M. (2020). Batı Medeniyetinin Doğulu Kökenleri (Çev. Esra Ermert), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
Hoffmann, S. H. (2020). “Bir Amerikan Sosyal Bilimi: Uluslararası İlişkiler”, Çev. Barış Terzioğlu, Uluslararası İlişkilerde Anahtar Metinler (Yay. Haz. Esra Diri), Der Yayınları, İstanbul.
Huntington, S. P. (2015). Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması, (Çev. Mehmet Turhan ve Y. Z. Cem Soydemir), Okuyan Us Yayınları, İstanbul.
Jones, R. E. (1981). “The english school of international relations: A case for closure”. Review of International Studies, 7(1), 1-13.
Jorgensen, F. A. E. (2020). İngiliz Okulu. Uluslararası İlişkilere Giriş Tarih, Teori, Kavram ve Konular. (Editör: Şaban Kardaş, Ali Balcı), Küre Yayınları, İstanbul, 187-206.
Kia, R. A. (2006). Uygarlık, Modernite ve Medeniyet Sözcüklerinin Hukuka Bakan Yüzü, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 64/2, 103-118.
Linklater, A. (2010). “The english school conception of international society: Reflections on western and non-western perspectives”, Ritsumeikan Annual Review of International Studies, 9, 1-13.
Linklater, A. (2021). The Idea of Civilization and the Making of the Global Order, Bristol University Press, Bristol.
Little, R. (2009). “Series Editor’s Preface”, Civilization and Empire: China and Japan’s Encounter with European International Society, Shogo Suzuki, Routledge, Oxon, 2009, XIV-XVI.
McNeill, W. (1992). “William McNeill’in Önsözü”, (Derleyenler: Andre Gunder Frank ve Barry K. Gills), (Çev. Esin Soğancılar), Dünya Sistemi Beş Yüzyıllık mı, Beş Binyıllık mı?, İmge Kitabevi Yayıncılık, Ankara.
Meriç, C. (1999). Sosyoloji Notları ve Konferanslar, İletişim Yayınları; İstanbul.
Meriç, C. (2002). Umrandan Uygarlığa, İletişim Yayınları, İstanbul.
Meriç, C. (2013). Kültürden İrfana, İletişim Yayınları, İstanbul.
Özkan, G. ve Özkan, E. Ş. (2020). “İngiliz Okulu’nun uluslararası ilişkilerdeki kuramsal konumu: Marksist bir eleştirel okuma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 57, 171-204.
Palabıyık, M. S. (2015). İngiliz Okulu. Uluslararası İlişkiler Teorileri (Der. Ramazan Gözen), İletişim Yayınları, İstanbul.
Sönmezoğlu, F. (2012). Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Der Yayınları, İstanbul.
Tanilli, S. (2015). Uygarlık Tarihi, Cumhuriyet Kitapları.
Ülken, H. Z. (2020). Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Wallerstein, I. (1993). Jeopolitik ve Jeokültür: Değişmekte Olan Dünya-Sistem Üzerine Denemeler, (Çev. Mustafa Özel), İz Yayıncılık, İstanbul.
Wallerstein, I. (1997). “Eurocentrism and its avatars: the dilemmas of social science”, Sociological Bulletin, 46(1), 21-39.
Watson, A. (1992). The Evolution of International Society A Comparative Historical Analysis, Routledge, London.
Yurdusev, A. N. (2003). International Relations and the Philosophy of History: Civilizational Approach, Palgrave Macmillan, New York.
Yurdusev, A. N. (2015). “Uluslararası İlişkiler’de Medeniyet Kavramı”, Değerlendiren Rumeysa Kübra Tuncel, Çalışma Metni, Bilim ve Sanat Vakfı.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 Uluslararası Siyaset Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License ile lisanslanmıtır.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/legalcode.tr
